HENRYK VIII I JEGO ŻONY - Cz. II

OD KATARZYNY ARAGOŃSKIEJ 
DO KATARZYNY PARR

KATARZYNA ARAGOŃSKA

(Czyli hiszpańskie noce) 

Cz. I 

ZREKONSTRUOWANA TWARZ KRÓLOWEJ KATARZYNY ARAGOŃSKIEJ

Henryk VIII wstąpił na tron Anglii po śmierci swego ojca Henryka VII - 21 kwietnia 1509 r. Miał wówczas niecałe 18 lat (ur. 28 czerwca 1491 r.). Był trzecim dzieckiem królewskiej pary Henryka VII i Elżbiety York, po swym bracie Arturze (ur. 19 września 1486 r. a zm. 2 kwietnia 1502 r.) i swej siostrze Małgorzacie (ur. 28 listopada 1489 r. - zm. 18 października 1541 r.). Henryk miał jeszcze czwórkę młodszego od siebie rodzeństwa - siostrę Elżbietę (ur. 2 lipca 1492 r. zmarła w wieku 3 lat - 14 września 1495 r.), Marię (ur. 18 marca 1496 r. zm. - 25 czerwca 1533 r. - żonę swego przyjaciela Karola Brandona), brata Edmunda (ur. 21 luty 1499 r. zm. - 19 czerwca 1500 r.), oraz siostrę Katarzynę która zmarła zaraz po urodzeniu (2 lutego 1503 r.). Jego matka Elżbieta York zmarła na gorączkę połogową dziewięć dni po narodzinach Katarzyny, dokładnie w swoje 37 urodziny (11 lutego 1503 r.).

Od najmłodszych lat spływały na Henryka wszelkie tytuły i odznaczenia. W wieku dwóch lat został mianowany przez ojca konstablem zamku Dover na południowym wschodzie Anglii, oraz jednocześnie Lordem Strażnikiem Pięciu Portów. W 1494 r. został księciem Yorku, a w roku następnym hrabią Marshal i Lordem Namiestnikiem Irlandii. Otrzymał również doskonałe wykształcenie. Mówił i czytał płynnie zarówno po łacinie jak i w języku francuskim i hiszpańskim. Wśród jego opiekunów był m.in.: poeta Jan Skelton (1460-1529), który to m.in.: przetłumaczył na angielski "Bibliotekę historyczną" - Diodora Sycylijskiego (współczesnego Cezarowi, opisywał on dzieje świata od czasów mitycznych do II wyprawy Cezara do Brytanii 21 lipca - 15 września 54 r. p.n.e.), a także Skelton był autorem: "Elegii o śmierci hrabiego Northumberland" (1489 r.), oraz utworu "Magnificencja" ukończonym w 1516 r. Stworzył także utwory będące "filipikami" na kardynała Wolseya - takie jak "Gadająca papuga" (1521 r.), czy "Colin Clout" (1521-22). Skelton był wybitnym poetą, oratorem i dramaturgiem, lingwistą, muzykiem i "sportowcem" angielskim. To właśnie Skelton wyrobił w młodym Henryku zamiłowanie nie tylko do ksiąg historycznych, lecz także do aktywnego trybu życia i pojedynków rycerskich. Postać Henryka VIII, którego znamy z różnych filmów - jako tłustego, brodatego i zniedołężniałego okrutnika, jest nieprawdziwa (bowiem odnosi się jedynie do ostatnich lat życia władcy). Za młodu Henryk był szczupłym, dobrze zbudowanym i przystojnym mężczyzną, rozmiłowanym we wszelkich nowinkach ówczesnego świata (jak chociażby jego ciekawość ujrzenia maszyny latającej Leonarda da Vinci. Tak na marginesie tylko dodam że wynalazki da Vinci'ego przekraczają rachuby czasów w jakich żył. Wymyślił bowiem nie tylko łódź podwodną, paralotnię, ale również czołg - dzięki któremu można było ostrzeliwać mury wrogich zamków, a także mechanicznego robota, który miał walczyć jak żywy rycerz. Istnieje teoria że da Vinci był zagubionym w końcówce średniowiecza... podróżnikiem w czasie).

Wciąż jednak był traktowany przez rodzinę jako "ten drugi", po swym bracie (ponieważ dziewczęta nie miały prawa dziedziczyć tronu). Dopiero wraz ze śmiercią Artura Henryk został jedynym męskim przedstawicielem dynastii Tudorów i następcą tronu Anglii (w przypadku również śmierci Henryka i wstąpieniu na tron jego starszej siostry Małgorzaty, w Anglii ponownie mogła wybuchnąć wojna domowa, jako że Tudorowie w ramach sukcesji, mieli niewielkie prawo do tronu). Po śmierci Artura Ferdynand II król Aragonii (Hiszpanii), zażądał powrotu swej córki Katarzyny z powrotem do Toledo (była ona żoną Artura od 14 listopada 1501 r. do jego śmierci. Do końca życia utrzymywała też, że to małżeństwo nigdy nie zostało skonsumowane, gdyż Artur był zbyt młody na erotyczne figle. Potem jednak, gdy Henryk VIII starał się znaleźć pretekst do rozwodu z Katarzyną i poślubienia Anny Boleyn, w procesie kilku świadków z twierdziło, że po nocy spędzonej ze swą małżonką Artur miał rzec: "Panowie, dzisiejszej nocy byłem w Hiszpanii!"). Henryk VII, wiedząc że będzie to równoznaczne z oddaniem ogromnego posagu, który żona jego syna wniosła, zaproponował początkowo że sam poślubi młodą dziewczynę (młodszą od niego o prawie 30 lat), Ferdynand jednak nie wyraził na to zgody (kto wie czy powodem jego decyzji nie były listy, które córka słała, prawdopodobnie prosząc ojca by nie musiała poślubiać starego władcy). Wówczas wybór Henryka VII padł na jego jedynego syna, księcia Henryka. Ferdynand także nie chciał tracić angielskiego sojusznika w toczonych walkach przeciw Francji, wyraził więc zgodę na to małżeństwo.

W czerwcu 1503 r. młodzi zostali zaręczeni (Katarzyna Aragońska była starsza od Henryka o prawie 6 lat, ur. 16 grudnia 1485 r.), choć nie obyło się również bez wstrząsów. Już w 1505 r. Henryk VII stracił zainteresowanie sojuszem z Hiszpanią i co za tym idzie ożenkiem syna z Katarzyną. Zmusił Henryka by publicznie stwierdził, iż zaręczyny zorganizowano bez jego zgody. I choć Katarzyna wciąż przebywała w Anglii, to żyła jako "luksusowy więzień" bez prawa opuszczania zamku Durham w Londynie. Żaliła się wówczas w swych listach ojcu na swój ciężki los. Być może wówczas, by poprawić jej położenie, Ferdynand II mianował swą 21 letnią córkę w 1507 r. ambasadorem Hiszpanii w Anglii (Katarzyna została pierwszą kobietą która piastowała ten urząd), wówczas mogła już opuszczać pałac i podróżować po kraju. Prawdopodobnie jednak do małżeństwa Henryka i Katarzyny by w ogóle nie doszło, gdyby nie śmierć Henryka VII w 1509 r.

Inną przeszkodą w zawarciu tego małżeństwa był fakt, iż nie godziło się by mężczyzna brał za żonę - małżonkę swego brata. W Księdze Kapłańskiej było napisane "Kto poślubi żonę brata, to odsłania nagość brata - wówczas pozostaną bezdzietni", zarówno Katarzyna jak i młody i rozkochany w niej Henryk, czekali dyspensy papieskiej. Papież Juliusz II (pontyfikat 1503-1513) nie spieszył się z jej udzieleniem (jego następca, papież Leon X - pontyfikat 1513-1521 - wyrzec miał takie oto słowa: "Musimy wiedzieć, ile my i nasze dwory zawdzięczamy przepięknej baśni o Chrystusie"). Nie wiadomo jednak czy szła za tym jego prywatna niechęć do Hiszpanów (Juliusz II był następcą na Tronie Piotrowym - Aleksandra VI - czyli Rodrigo Borgii, Hiszpana z pochodzenia, który uczynił ze Stolicy Piotrowej jeden wielki lupanar, a jego syn Cezar Borgia stał się postrachem całej Italii), choć nie ma na to żadnych dowodów, czy też po prostu widział, że Henryk VII też się w tej sprawie nie spieszył. Wreszcie jednak dyspensa została wydana w początkach 1509 r. choć z licznymi błędami (prawa kanonicznego), łatwymi do podważenia (czyżby specjalnie tak to skonstruowano?), częściowo wyjaśnionymi przez arcybiskupa Canterbury Williama Warhama.

PAPIEŻ ALEKSANDER VI RODRIGO BORGIA

21 kwietnia 1509 r. młody książę Henryk, już jako Henryk VIII wstępuje na tron Anglii, a 11 czerwca poślubia Katarzynę Aragońską. 23 czerwca Katarzyna została przewieziona do Tower (tradycja angielska wymagała, by dzień przed koronacją królewska wybranka spędziła noc w twierdzy Tower. Podobnie było w przypadku Anny Boleyn. W chwili aresztowania - 1536 - otrzymała tę samą celę w której oczekiwała na koronację trzy lata wcześniej). W niedzielę 24 czerwca 1509 r. odbyła się podwójna koronacja króla i królowej Anglii. Należy jednak pamiętać, że młodego króla Henryka nużyły sprawy państwa. Był młody, wolał więc ucztować, grać w tenisa, pojedynkować się w turniejach rycerskich, czy odkrywać wciąż nowe rozkosze kobiecego ciała (chociaż w tamtym czasie - zakochany w Katarzynie - pozostawał wierny swej żonie). Jednak niekiedy potrafił stanąć na wysokości zadania. Już 26 czerwca (dwa dni po koronacji), aresztował najbardziej niepopularnych w społeczeństwie doradców ojca - sir Richarda Empson'a (który wprowadził bardzo rygorystyczny system poboru podatków. Został on skazany za zdradę w październiku tego roku, a wyrok śmierci wykonano 17 sierpnia 1510 r.), oraz jego pomocnika Edmunda Dudley'a (również wyrok śmierci wykonano 17 sierpnia 1510 r.). Zarzucono im m.in. że okradali swego króla. Trzeba jednak stwierdzić, że król nie interesował się polityką przez pierwsze dwa lata swego panowania. Wówczas na czele państwa stał Richard Fox, biskup Winchesteru (1448-1528) i arcybiskup Warham. Ambasador Wenecji w swych listach nazywa Fox'a "przerobionym królem".

Po raz pierwszy Henryk zainteresował się sprawami państwa w 1511 r. Wówczas to postanowił ruszyć na Francję, by odzyskać tereny utracone w czasie wojny stuletniej (1337-1453). Marzyła mu się sława wielkiego wojownika i zwycięzcy na miarę Henryka V (zwycięzcy nad Francuzami pod Azincourt w 1415 r. Ciekawostką jest że Henryk V zamierzał wziąć udział w bitwie pod Grunwaldem w 1410 r. po stronie sojuszników Zakonu, przeciw "pogańskiej" Polsce. Nie udało mu się to ze względu na niebezpieczeństwo francuskie. Zresztą Zakon Krzyżacki był w ówczesnej Europie najpotężniejszą siłą militarną i jego ostateczne zwycięstwo nie podlegało żadnej dyskusji. Zresztą Grunwald to nie jedyna bitwa roku 1410 - trzeba także pamiętać o Koronowie, drugim zwycięstwie oręża Królestwa Polskiego nad posiłkami z zachodniej Europy). Henryk VIII marzył też o potężnej flocie wojennej, zdolnej dokonać desantu na Francję i zniszczyć flotę francuską.

DWIE NAJWIĘKSZE BITWY ŚREDNIOWIECZNEJ EUROPY:

 GRUNWALD 1410

AZINCOURT 1415

Aby zrealizować swe marzenia o wojennej sławie, Henryk VIII rzucił Anglię w wir wielkiej europejskiej polityki, w której wielkie państwa zachodniej Europy toczyły krwawą wojnę o opanowanie Italii. Wojny te toczyły się od 1494 r. lecz Anglia weszła w skład koalicji antyfrancuskiej dopiero w 1511 r. (traktat angielsko - hiszpański podpisany został w Westminsterze w listopadzie tego roku), i to w momencie gdy Francuzi wygrywali na wszystkich frontach, zajmując północne i środkowe Włochy, oraz rozległe tereny Państwa Kościelnego. Jednak początkowy zapał Henryka został szybko ostudzony, bowiem Anglia nie była przygotowana do wojny. Nie posiadano nie tylko wystarczającej ilości okrętów, zarówno wojennych jak i transportowych (zdolnych przewieźć armię inwazyjną na francuskie wybrzeże), lecz także nie posiadano wystarczającej ilości żołnierzy do tak ambitnej kampanii. Należało to wszystko przygotować, trwało to dość długo, bowiem angielska armia była gotowa do akcji dopiero w połowie 1513 r. 11 czerwca tego roku, Henryk przepłynął Kanał La Manche i wylądował w północnej Francji.

Wreszcie mógł się wykazać jako wódz. Postanowił więc ruszyć przeciw miastu/twierdzy Therouanne. Połączył się tam z armią cesarską pod osobistym dowództwem cesarza Maksymiliana I. Gdy wśród oblegających rozeszły się wieści o armii francuskiej idącej na pomoc oblężonemu miastu, obaj władcy zwinęli oblężenie i 16 sierpnia 1513 r. w rejonie Spurs (Guinegate), okrążyli zaskoczoną francuską armię pod wodzą generała Jacquesa de la Palice. Armia francuska poszła w rozsypkę, a de la Palice dostał się do angielskiej niewoli. Dzięki temu zwycięstwu Henryk zajął bez walki Therouanne (22 sierpnia), a także duże francuskie miasto Tournai (23 września). Niedługo potem cała Gujenna wpadła w ręce Anglików Henryka VIII. Henryk był niekwestionowanym zwycięzcą (lecz trzeba pamiętać że gros sił francuskich była wówczas skierowana na front włoski, zaś na północy operowały jedynie nieliczne francuskie oddziały).

Gdy Henryk "wydzierał" Francji dawne angielskie posiadłości, rządy nad państwem sprawowała jego żona Katarzyna Aragońska, jako namiestniczka Anglii (od 11 czerwca 1513 r.). Sama też musiała poradzić sobie ze Szkocką inwazją na Anglię (król Szkocji Jakub IV Stewart, kuzyn Henryka VIII, sprzymierzył się z królem Francji Ludwikiem XII i najechał Anglię w sierpniu 1513 r.). Miesiąc wcześniej jednak, zgodnie z kodeksem rycerskim Jakub IV przesłał akt wypowiedzenia wojny, już na ręce królowej Katarzyny, co pozwoliło Anglikom przygotować się do inwazji. W połowie sierpnia 1513 r. król Jakub, na czele 30 000 żołnierzy ruszył na Anglię, zajmując (29 sierpnia) twierdzę graniczną Norham, a następnie zamki Etal (30 sierpnia) i Ford (1 września). Mimo przewagi liczebnej król Jakub zmarnował wiele cennego czasu, miast bowiem czym prędzej ruszać na Yorkshire i Northumberland, zajmując całą północną Anglię, ten tracił czas w zdobytym zamku Ford na miłostkach i rozkoszach ciała (uczynił swymi nałożnicami jednocześnie dwie kobiety - Angielki - lady Elżbietę Heron i jej córkę). 

WYDARZENIA UMIESZCZONE NA TEJ MAPCE NIE MIAŁY MIEJSCA W RZECZYWISTOŚCI. JEST TO MAPA ANGLII Z WYDARZENIAMI HISTORII ALTERNATYWNEJ, MIMO TO DOSYĆ DOBRZE ODDAJE ÓWCZESNE GRANICE KRÓLESTW BRYTANII I TYLKO DLATEGO JĄ TUTAJ UMIEŚCIŁEM

Tymczasem Katarzyna gromadziła armię, która ruszyła już 4 września na wroga. Do spotkania obu armii doszło na polach pomiędzy Flodden a Branxton 9 września. Wojskami angielskimi (liczącymi ok. 26 000 żołnierzy) dowodziła osobiście (choć przy pomocy generałów), obleczona w zbroję Katarzyna Aragońska (pomimo zaawansowanej ciąży. Tamto obciążenie było zapewne zbyt duże, gdyż Katarzyna urodziła martwego synka w październiku 1513 r.). Bitwa zakończyła się całkowitą, druzgocącą klęską Szkotów, poległo ich ok. 17 000 (z 30 000 przed bitwą). Ale straty Szkotów były wielkie przede wszystkim wśród dowódców. Polegli wszyscy - William Graham hrabia Monrose, Adam Hepburn hrabia Bothwell, Matthew Stewart hrabia Lennox, oraz Archibald Campbell hrabia Agryll. Ale najtragiczniejsza była śmierć na polu bitwy samego króla Jakuba IV Stewarta (jednego z największych władców Szkocji).

Niebezpieczeństwo zostało stłumione, Anglia uratowana, zaś Henryk musiał przerwać swą francuską kampanię i powrócił pod koniec października 1513 r. do kraju, zmuszony do tego kroku przede wszystkim opłakanym stanem finansów państwa. Nie mogąc dłużej opłacać armii zaciężnej, w styczniu 1514 r. zawarł odrębny pokój z królem Francji Ludwikiem XII, tracąc w nim wszystkie wcześniej uzyskane na Francji nabytki terytorialne (brak kasy spowodował, że Henryk nie był w stanie, mimo zwycięstw militarnych, wymusić na Ludwiku utrzymanie wcześniej zdobytych terenów). Gospodarka państwa była w naprawdę opłakanym stanie. Problemy gospodarcze i strata nabytków francuskich były jednak niczym w porównaniu z żalem króla z powodu utraty syna. Po raz pierwszy wówczas okazał Katarzynie swą oziębłość, a w kilka miesięcy później wziął sobie nową nałożnicę - francuską brankę - Jane Popincourt - o czym już pisałem (nie jest bowiem pewny jego związek z siostrami Elżbietą i Anną Hastings w roku 1510, tym bardziej że w tym czasie był do szaleństwa zakochany w Katarzynie Aragońskiej, choć niektóre źródła ów związek potwierdzają).

Państwo płaciło także za drogocenne "zabawki" królewskie, jak nowe okręty wojenne (rozbudował flotę z 5 do 53 okrętów), w tym największy okręt flagowy - dumę Anglii - "Bożą Łaskę Henryka", zwany także "Wielkim Henrykiem", wybudowany w 1514 r. A także rozpoczął budowę nowych pałaców (na początku panowania miał ich do dyspozycji 15-ście, pod koniec panowania już... 55). Stosunki angielsko-hiszpańskie po zawarciu przez Henryka separatystycznego pokoju bardzo się popsuły. Na ich kształt wpływ miał również fakt wysłania do Francji przez Henryka swej siostry Marii ("Róży Tudorów"), jako przyszłej żony starego i zniedołężniałego już króla Ludwika XII, a także utrata syna przez Katarzynę Aragońską. Stosunki francusko-angielskie uległy poprawie jednak na krótko (Maria została poślubiona Ludwikowi 9 października 1514 r.), do 1 stycznia 1515 r. czyli do śmierci Ludwika XII, oraz wstąpienia na francuski tron młodego Franciszka I, z którym równie młody Henryk lubił rywalizować.

W SERIALU "DYNASTIA TUDORÓW" MARIA TUDOR NOSI IMIĘ "MAŁGORZATA" I ZAMIAST DO PARYŻA LUDWIKA XII WYSŁANA ZOSTAŁA DO LIZBONY. POZA TYM WSZYSTKO SIĘ ZGADZA, PO ŚMIERCI LUDWIKA XII WZIĘŁA POTAJEMNY ŚLUB Z PRZYJACIELEM SWEGO BRATA KAROLEM BRANDONEM - KTÓRY MIAŁ JĄ "ODPROWADZIĆ" DO FRANCJI 

9 października 1514 r. Maria Tudor poślubiła króla Francji Ludwika XII, ten jednak zmarł w nowy rok 1515 r. (prawdopodobnie z "miłosnego wyczerpania" w łożu z Marią), więc po zaledwie trzech miesiącach Maria była wolna. Brandon był jednym z tych, którzy na rozkaz króla Henryka, "przywieźli" królowi Francji jego oblubienicę, teraz zaś młodzi rzucili się w objęcia namiętności. Henryk zaś nie zamierzał dać za wygraną (nie wiedział o związku siostry z Karolem) i postanowił wydać ją za mąż za następnego króla Francji - 20-letniego Franciszka. Wiedząc o tym, Maria i Karol pobrali się potajemnie w Paryżu w domu wdów - w dniu 3 marca 1515 r.

Wieść o poślubieniu księżniczki przez niższego stanem "szlachetkę", bardzo szybko rozeszła się w Anglii, nim jeszcze młoda para powróciła na Wyspy. Pozycja Karola była bardziej niż beznadziejna, poślubiając bowiem siostrę króla (obiecaną innemu władcy), dopuścił się zdrady i to zdrady z premedytacją. Wszyscy przyjaciele Brandona opuścili go, obawiając się konsekwencji z utrzymywania z nim dawnej znajomości. "Dworskie wilki" wyczuły krew, pozycja Brandona słabła z dnia na dzień, oficjalnie już niektórzy z dworzan radzili królowi by "uratował honor dynastii", skazując Karola Brandona na śmierć. Mówiono o tym oficjalnie, nie obawiano się bowiem Brandona, tym bardziej że król także mu złorzeczył i potwierdzał że zasłużył na śmierć. Jednak wszyscy wrogowie Brandona zapewne musieli przecierać oczy ze zdumienia gdy tylko Karol zjawił się na dworze, oficjalnie przepraszając króla za to co uczynił i mówiąc o swej miłości do jego siostry - Henryk nie tylko nie pozbawił go życia, majątku i wpływów, lecz również... zezwolił na publiczny, oficjalny ślub, który odbył się 13 maja 1515 r. w Pałacu Greenwich.

Sytuacja była o tyle niezwykła że zdrada Brandona była oczywista i niepodlegająca dyskusji, zaś o wiele potężniejsi i bogatsi od niego, kładli głowy pod katowski topór za mniejsze przewinienia, czasem za niewinność (jak Anna Boleyn), zaś Brandonowi nie spadł nawet "włos z głowy". Dworskie koterie szybko wyczuły "skąd wieje wiatr". Karol Brandon został otoczony wianuszkiem pochlebców, którzy zarzekali się, jak to mężnie stawali w jego obronie, licząc na zyskanie jego, a co za tym idzie królewskiego uznania. Szybko rozeszły się wieści że Brandon jest "niezatapialny". Wielcy mężowie stanu czasów Henryka VIII - kardynał Wolsey, Tomasz Cromwell czy Edward Seymour, książę Somerset (brat Jane Seymour i wuj następcy tronu księcia Edwarda VI), starali się zapewnić sobie, jeśli nie jego poparcie, to przynajmniej neutralność w danych przedsięwzięciach. Było wiadome że wystąpienie przeciwko Brandonowi - nie tylko nie wyrządzi mu żadnej szkody, lecz powróci ze zdwojoną siłą do oskarżyciela.

Nie wiadomo dlaczego Henryk tak postępował w stosunku do księcia Suffolk (Karola Brandona). Była bowiem powszechnie znana zmienność nastrojów władcy - swych dzisiejszych ministrów i dostojników, potrafił z dnia na dzień wtrącić do Tower za zdradę (dowody zawsze się znalazły jeśli król postawił na kimś "krzyżyk". Jak stwierdził serialowy Tomasz Cromwell: "Czyż nie jest prawem to, co się królowi podoba?"). Swe żony traktował bardzo różnie, niekiedy wywyższał i obsypywał bogactwem, niekiedy poniżał, ale nawet wtedy czynił to z taką "gracją" że owe "nieszczęśnice" miłowały go aż do śmierci, jako swego Pana i Protektora. Z córkami postępował Henryk jeszcze gorzej niż z żonami. Na przemian to wydziedziczane i uznawane za bękarty, to znów powracające na dwór królewski i do jego łask, zapewne niejednokrotnie obawiały się dnia, w którym to "tatuś" przyśle im wyrok śmierci. Nikt na dworze Henryka VIII nie mógł czuć się bezpieczny, bez względu na zajmowane stanowisko, szlachetność, czy wpływy - nikt prócz Karola Brandona. 

Skąd wynikała ta niezwykła "łagodność" króla w odniesieniu do przecież ani nie najważniejszego, ani też nie najbogatszego z swych poddanych? Prawdopodobnie Henryk zdawał sobie sprawę że Karol jest jego jedynym przyjacielem na tym świecie (i dworze) pełnym kłamstw, krętactw i oszustw (a "zdrady i kłamstwa" kolejnych żon utwierdzały go tylko w tym przeświadczeniu). Również potężni Boleynowie nie ośmielili się nigdy "uderzyć" w księcia, choć znali jego niechęć w stosunku do Anny Boleyn. Znała go również sama Anna, lecz i ona wiedziała że bezpośredni atak na księcia jest "samobójstwem" (mimo że udało jej się obalić wszechwładnego kardynała Wolseya, i próbowała zniszczyć Cromwella - gdyby urodziła zdrowego syna, Cromwell zająłby jej miejsce pod katowskim toporem). Starała się jednak (używając całego zestawu swych kobiecych wdzięków) choć trochę odwieść króla od wspierania Brandona. Henryk i Karol poznali się i "zakumplowali" jeszcze jako mali chłopcy na dworze Henryka VII. Dlatego też Anna Boleyn w chwili swego aresztowania zdawała sobie sprawę że jedynie Brandon może "odmienić" królewski wyrok. Błagała Karola by jeszcze wstawił się za nią u króla, by ten był jej łaskawy.

No cóż, należy jednak stwierdzić, że zarówno Karol Brandon jak i Ibrahim Pasza, mają ze sobą bardzo wiele wspólnego - obaj byli przyjaciółmi (wręcz druhami i powiernikami) swych władców, wychowywali się razem. Obaj też poślubili królewskie siostry. Jednak o ile Ibrahim Pasza został w końcu zamordowany na polecenie Sulejmana, o tyle Brandon dożył późnej starości i zmarł 22 sierpnia 1545 r. w wieku 61 lat (na półtora roku przed śmiercią Henryka VIII).

PYCHA ZAWSZE KROCZY PRZED UPADKIEM

W 1515 r. Henryk VIII dążył do kolejnej konfrontacji z Francją (teraz już pod panowaniem Franciszka I), zatem sojusz z Hiszpanią i Cesarstwem był znów jedyną alternatywą (ku radości królowej Katarzyny Aragońskiej). Jednak król napotykał sprzeciw swej agresywnej polityki. Sprzeciwiali się jej zgodnie zarówno Lord Kanclerz - William Warham (żył 1450-1532, arcybiskup Canterbury w latach 1503-1532, Lord Kanclerz w latach 1504-1515), oraz Richard Fox (żył 1448-1528, biskup Winchester'u w latach 1501-1528, Lord Tajnej Pieczęci w latach 1487-1516). Henryk oczywiście nie mógł zrealizować swych wojennych planów ze względu na fatalny stan finansów państwa, jednak jego gniew skupił się na oszczędnym Warhamie. Zmusił go bowiem do ustąpienia z urzędu (oficjalnie z powodu złego stanu zdrowia), a na to miejsce powołał ambitnego arcybiskupa Yorku (od 1514 r.), Tomasza Wolsey'a, protegowanego i sekretarza Richarda Foxa.

Wolsey też przeszedł szybką metamorfozę, z początku przeciwny ekspansywnej polityce młodego monarchy (był bowiem opłacany przez dwór francuski), z chwilą nominacji na Lorda Kanclerza, stał się zwolennikiem zbliżenia z dworem madryckim i wiedeńskim. W roku następnym (1516) ze swej funkcji ustąpił również Fox, co spowodowało że pozycja kardynała (kapelusz kardynalski otrzymał od papieża Leona X we wrześniu 1515 r.) stała się niezwykle silna i wciąż rosła. Na pozycję Wolsey'a nie wpłynęła nawet skarga, złożona na niego przez Richarda Hume'a, jeszcze w 1514 r. Hume był londyńskim kupcem któremu umarł synek. Gdy zakończyła się ceremonia pochówku, Wolsey stwierdził że Hume jest mu winien dużą kwotę pieniężną (prawdopodobnie zawyżoną) za trzymanie ciała syna w kostnicy i dobranie mu ubrania. Hume zaprotestował, oświadczając że nie zapłaci tak wysokiej kwoty, wówczas Wolsey skierował sprawę do sądu kościelnego. Hume też nie pozostawał bierny, oskarżył publicznie arcybiskupa przed Królewskim Trybunałem (Ławą Królewską) o zdzierstwa. 

Pozycja Wolsey'a była jednak na tyle duża, że nakazał aresztowanie Hume'a i osadzenie go w Tower. Nim jednak doszło do zbadania oskarżenia wniesionego na przyszłego kardynała, Hume został znaleziony martwy w swej celi (oficjalnie stwierdzono morderstwo, choć miało to wyglądać na samobójstwo przez powieszenie - lekarze jednak badający ciało, dopatrzyli się śladów walki). Wrogowie Wolsey'a jego wskazali za winnego morderstwa. Jednak Parlament zwołany w początkach 1515 r. stwierdził, że kardynał nie może być sądzony przez sąd królewski, a jedynie sąd kościelny - papieski. Sprawa trafiła do króla, który odmówił rozpatrzenia jej przez papieża (mimo próśb Wolsey'a), jednak sam wkrótce ułaskawił kardynała i wzmocnił jego władzę.

Wyrazem królewskiego zaufania było właśnie powierzenie ambitnemu kardynałowi tytułu Lorda Kanclerza Anglii 24 grudnia 1515 r. Dzięki temu pozycja kardynała stała się dominująca. Król pragnął bowiem odnowić przyjaźń z Hiszpanią przeciwko Francji (po krótkim okresie sojuszu francusko-angielskiego sierpień 1514 - styczeń 1515) i chciał do tego zadania wykorzystać właśnie Wolsey'a. By zademonstrować swe dobre chęci, Henryk ponownie wrócił do łoża Katarzyny (czego owocem była córka Maria, urodzona 18 lutego 1516 r. jedyne dziecko tej pary królewskiej które przeżyło okres niemowlęctwa - żyła w latach 1516-1558). 

Sytuacja jednak ponownie się pozmieniała. Jednym z głównych powodów, dla których nie doszło do odnowienia hiszpańsko-angielskiego sojuszu antyfrancuskiego, było wielkie zwycięstwo armii francuskiej nad szwajcarskimi najemnikami cesarza pod Merignano 13-14 września 1515 r. w której to bitwie poległo aż 14 000 szwajcarskich najemników (z 22 000 przed bitwą), zaś Franciszek stał się panem całej północno-środkowej Italii. Drugim powodem, dla którego rozmowy z Hiszpanami się nie powiodły, była śmierć ojca królowej Katarzyny Aragońskiej - Ferdynanda II w styczniu roku następnego (23 stycznia 1516 r.), zaś jego wnuk Karol I (jako cesarz będzie znany pod imieniem Karola V) starał się zawrzeć pokój ze zwycięskim królem Francji. Antyfrancuska polityka Henryka spaliła więc na panewce, a sprawa sojuszu z Hiszpanią "umarła" na razie śmiercią naturalną.

Wolsey jednak nie zamierzał się poddawać. Okazja nadarzyła się już w 1517 r. gdy papież Leon X zamierzał stworzyć nową krucjatę antyturecką. Imperium Osmańskie bowiem, pod wodzą wojowniczego Selima I Groźnego, ojca Sulejmana Wielkiego (Selim żył w latach 1470-1520, panował zaś w latach 1512-1520) w ciągu zaledwie trzech lat zajęło przeogromne tereny, niszcząc w 1514 r. w wielkiej bitwie na równinie Chałdyran armię szacha perskiego i zajmując całą Armenię (1514), Syrię, Palestynę, część Mezopotamii (1516), oraz Egipt i Hidżaz, wkraczając jednocześnie do świętego miasta muzułmanów Mekki i ogłaszając się już nie tylko sułtanem, ale teraz także i kalifem (przywódcą wszystkich muzułmanów - wszystkich prawowiernych), w 1517 r.

Dzięki staraniom kardynała, do Londynu w początkach 1518 r. przybył legat papieski, mający za zadanie przygotować projekt pokoju, obejmującego wielu władców biorących udział w wojnie w Italii. Wolsey wysłał zaproszenie do uczestnictwa w podpisaniu pokoju londyńskiego do wszystkich większych krajów europejskich (na Wawel angielski poseł przybył w połowie kwietnia 1518 r. i nawet zdążył jeszcze wziąć udział w ślubie Zygmunta I z włoską księżniczką Boną Sforzą i jej koronacji w katedrze wawelskiej - 18 kwietnia. Jednak sytuacja polityczna nie sprzyjała, by delegacja Królestwa Polskiego wzięła udział w pokoju londyńskim, bowiem wciąż trwała wojna z Moskwą i mimo świetnych zwycięstw oręża polskiego pod Orszą 1514 r. i pod Połockiem 1518 r. {jeńców spod Orszy obwożono prawie po całej Europie, od Rzymu po Londyn, pokazując z jak barbarzyńskim, moskiewskim ludem przyszło się Lechitom zmagać}, zajęciu wielu twierdz m.in.: Mścisławia i Dorohobuża, nie udało się jednak odzyskać utraconego w 1514 r. Smoleńska {Rzeczpospolita odzyska go dopiero w 1611 r}. A 10 marca 1517 r. zawarto w Moskwie sojusz zaczepno-obronny z Zakonem Krzyżackim. Król Zygmunt I spodziewał się więc wojny na dwa fronty - wojna z Krzyżakami wybuchła w 1519 r. a w 1525 r. Wielki Mistrz Zakonu - Albrecht Hohenzollern podporządkował się Koronie Królestwa Polskiego jako lennik polskiego monarchy, w hołdzie krakowskim. Polska delegacja nie wzięła więc udziału w pokoju londyńskim.)

CDN.